Шашин

Аливаа шашин нь хүн төрөлхтний түүх, соёл иргэншлийн нэгэн чухал хэсэг нь болдог бөгөөд ямар ч улс үндэстэнд өөрийн онцлог бүхий шашин, шүтлэг оршин байдаг.

Хүн төрөлхтөн үүссэн цагаас эхлээд өнөөг хүртлэх түүхийн урт хугацаанд олон зуун шашин шүтлэгүүд буй болж өөр өөрсдийн үзэл санаа, номлолыг түгээн дэлгэрүүлж ирсэн.

Дэлхийн хамгийн том шашины тоонд зүй ёсоор тооцогдох Буддын шашин 2540, Христийн шашин 2000, Исламын шашин 1520 гаруй жил оршин тогтнож сургаал номлолоо түгээн дэлгэрүүлсээр байна.

Буддизмийн эх суурийг хожимоо бидний “Бурхан Будда” хэмээн өргөмжилсөн эртний дорно дахиний гүн ухаантан Сиддхарта Гаутама тавьжээ. Сиддхартаг мэндлэхэд уулнаас бууж ирсэн Асита хэмээх мэргэн даяанч хүүг улсдаа үлдвэл улс орныг нэгтгэсэн аугаа их хаан болно, харин ордноо орхин дияан хийж, үнэнийг олбол энэ ертөнцийг аврах бурхан болох тухай зөгнөсөн байдаг. Сиддхарта 29 нас хүртлээ хан хүүгийн ёсоор элбэг хангалуун сайхан амьдарч байсан боловч түүнд энэ ертөнцийн мөн чанар, үхэл, амьдрал, өвчин, зовлон амьдралийн утга учир, түүнийг ойлгон мэдэх сэтгэл нь түүнийг гэрээ орхих замыг сонгоход хөтлөж, 6 жилийн турш тэрхүү “үнэн”-ийг хайсны эцэст 35 насандаа бодь модны доор бясалгах явцдаа гэгээрлийг олж чадсан байдаг. Тийнхүү гэгээрсний дараагаас Будда буюу “Гэгээрсэн” хэмээн дуудагдах болжээ.

Сиддхарта Энэтхэг орноор шавь нарийн хамтаар явж өөрийн олсон үнэнийг түгээсээр 80 насандаа нирваан дүрийг барьсан хэмээн судар номонд тэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг.

Харин Христос шашин эртний Ромын эзэнт улсын Дорнод хэсэгт үүссэн ба Христос шашинг үндэслэгч Есүсийн мэндэлсэн талаар “Ариун Библи” сударт: …”Есүсийн эх Мариа Иосефтой сүй тавиад, дэр нийлэхээсээ өмнө хэвлийдээ Ариун Сүнсээр хүүхэдтэй болсон байлаа. Нөхөр нь болох Иосеф зөвт хүн байсан бөгөөд Мариаг гутамшиг болгохыг үл хүссэн түл түүнээс нууцаар салах бодолтой байжээ. Харин түүнийг тийн бодож байх үед эзэн тэнгэр элч зүүдэнд нь үзэгдэж,

—Давидын хүү Иосеф оо, Мариаг эхнэрээ болгохоос бүү эмээгтүн. Учир нь түүнд олдоод байгаа нь Ариун Сүнснийх юм. Түүнийг хүү төрүүлэхэд, чи түүнийг Есүс гэж нэрлэ. Учир нь тэр өөрийн ард түмнийг нүглээс нь аварна гэж хэлэв”· хэмээн тэмдэглэгдсэн байдаг. Энд нэгэн сонирхолтой зүйл байгаа бөгөөд энэ нь Сиддхартаг мэндлэсэний дараа мэргэн даянч ирсэн шиг Есүсийг төрсний дараа дорно зүгээс зурхайчид Иерусалимд хурч ирээд,

—“Саяхан мэндэлсэн иудейчүүдийн хаан хаана байиа вэ? Бид зүүнтэйд түүний одыг хараад түүнд мөргөхөөр ирлээ··” гэсэн байдаг.

Есүс өөрийн сургааль номлолоо номлохоос өмнө цөлд очиж дөчин өдөр дөчин шөнө мацаг барин бясалгал хийсэн өгөөд эргэн ирж сургааль номлолоо түгээж эхэлсэн. Есүсийг даган бишрэгч нар олон зуу, мянгаараа гарч байснаас хаад ноёд өөрсдийн эрх мэдлийг нь булаан авах нь хэмээн айж улмаар загалмайнд цовдлон алсан билээ.

Нөгөө хоёр шашнаа бодвол харьцангуй “залуу” Исламын шашины тухайд: Аллах тэнгэрийн газар дээрх элч Мухамед нь энгийн нэгэн худалдаачин байсан бөгөөд бичиг үсэг мэддэггүй нэгэн байжээ. Мухамед нь “Аллах тэнгэр”-н номлолыг хүмүүст дэлгэрүүлхээсээ өмнө Хира хэмээх нэгэн уулын агуйд мөн л бясалгал хийсэн байх ба бясалгах үед нь бурхны элч түүндээр ирж Коран судрыг хүмүүст таниулан дэлгэрүүлэх талаар хэлсэн байдаг. Тийнхүү Мухамед “бурхний элч”-н үгийг дагж номлолоо тараан дэлгэрүүлэх болсон.

Будда болон Христ гэдэг үг нь хоёул Гэгээрсэн гэсэн утга илтгэх бөгөөд нэг зүйлийн хоёр өөр хэлнээ илэрхийлсэн хэрэг юм. Оросын эрдэмтэн Эрнст Мулдашевийн Энэтхэг, Балба, Төвдөд хийсэн шинжилгээний ангийн материалдаа тулгуурлаж бичсэн номноос үзвэл сүүлчийн Будда 2044 жилийн өмнө дэлхий дээр заларсан байхад анхны Будда 18013 жилийн өмнө заларсан хэмээгээд “Буддагийн гадаад төрхний багагүй шинж тэмдэг нь түүнийг хагас усны байдалтай байсныг гэрчлэнэ. Жишээ нь сэлүүр хэлбэрийн хөл, хуруунууд хоорондын таславч, том цээжний хөндий гэх мэт. Хэрвээ үүнийг төвдийн сүм дээрх нүдээр эргэн сэргээсэн дүр төрхтэй харьцуулбал сүүлийн тохиолдолд усны амьдралын илүү их зохицлыг харж болно. Энэ нь хавхлаг хэлбэрийн хамар болон өвөрмөц хэлбэртэй нүд юм. Үүнээс хүн төрөлхтөн усны амьдралаас цэвэр хуурай газрын амьдралд дасан зохицсон хувьсал ажиглагдаж байна. Хагас усны амьдралтай зохицсон дүр төрхтэй хүн нь атлант бус харин илүү эртний буюу лемурын үеийн хүн юм· гэсэн нь зарим нэгэнд нь Сиддхартагын талаар 2500 жилийн тэртээ төрсөн хааны хөвгүүн мөн эсэх талаар эргэлзэх сэтгэл төрүүлж байна. Мөн бурхны шашны домогт “Анх ертөнцийг сая тогтох цагт замбуутивийн хүн маш их урт настай, биеэс гэрэл гарган нисэж явдаг…·· гэжээ. Э.Мулдашев мөн номондоо билгийн нүдтэй анхны хүн төрөлхтнөөс эхлээд манай гариг ертөнцөд таван хүн төрөлхтөний ертөнц үүссэн бөгөөд бид хамгийн сүүлийн тавдахь болж байгаа талаар нилээд дэлгэрэнгүй бичсэн байдаг. Тэдгээр хүмүүс нь дээрх домогт гардагтай төстэй том биетэй, мөнх настай мөн билгийн нүд буюу дотоод хүчээрээ дэлхийн татах хүчинд нөлөөлж ямар ч хүнд зүйлийг төвөггүй өргөж чаддаг байсан талаар дурьдсан байдаг.

Дээрхи гурван шашинаас одоогоос 2500 гаруй жилийн тэртээ үүссэн Буддын шашин, 2000 жилээр Христийн шашин, эцэст нь 1500 гаруй жилийн “нас”-р Исламын шашин орж байгааг анзаарсан байх. Эдгээр шашин нь түүхийн энэ урт үеийг дамжин бидний үед уламжлагдан ирэх хүртлээ анх дэлгэрч байсан үеийнх шигээ байж чадахгүй нь хэнд ч ойлгомжтой. Нэгэн жишээ дурьдхад “УМ МА НИ БАДЬ МИ ХУМ” хэмээх эмээ өвөө нарын диваажинд аваачих увидастай гэж итгэж, байнга амандаа үглэдэг энэхүү 6 үг нь бодож байсан шиг нь шидэт тарни бус харин Сиддхарта өөрийн шавь нартаа захиж байсан захиас үг нь байсныг мэдэх хүн цөөн.

Тэрхүү шашинг үндэслэгчид нас баснаас хойш тухайн шашны үнэн ном, номлол нь анх дэлгэрүүлж байснаасаа гажиж эхэлдэг ба “Будда Бурхан”-г нас барснаас хойш буддын шашин үндсэндээ их, бага хөлгөн хэмээн хуваагдсаныг бид мэдэх билээ. Их, бага хөлгөн баримтлагчид нь хоёул Будда багшын үнэн номыг тараан дэлгэрүүлж байна гэлцдэг. 14-р зууны үеэс Зонхав шашны дэг журмыг чангатган улмаар “Шар”-н гэгдэх урсгалыг үүсгэсэн түүхтэй. Энэхүү урсгал нь “Бурхан”-н шавь нар эхнэр авахгүй, байнга сүм хийддээ сууна гэх мэтчлэн чанга хатуу дүрэм журмыг өөрийн дураар нэмэн оруулж түүнийгээ даган мөрдүүлэх болжээ. Харин Ромын эзэнт гүрэн задран унасныг дагаад Христийн шашин Католик, Үнэн Алдартан, гэж хуваагдсан бол хожим Католик урсгал нь мөн л хуваагдан Протестант хэмээх урсгал төрөн гарсан билээ. Исламын шашин ч гэсэн Сүнит, Шийт гэх мэтээр хуваагдсан. Ийнхүү хуваагдах болсон шалтгаан нь гагцхүү тухайн үеийн шашны тэргүүлэгчдийн үзэл бодлын зөрөлдөөн, ертөнцийг үзэх үзлээс л болдог байна. Эдгээр хүмүүс нь өөрсдийн амьдарч байсан үедээ шашны болон төр нийгмийн томоохон зүтглтнүүд байдаг. Зонхав болон Фома гэх мэт хүмүүсийг дурьдхад л хангалттай юм. Фома л гэхэд дундад зууны үеийн том, нөлөө бүхий санваартны нэг буюу шашны тэргүүн байсан. Фома нь өөрийн үндсэлсэн төрийн үүслийн талаарх “Шашны онол”-доо төр шашин хоёр бол нэг зүйл бөгөөд нэг нь нөгөөгийнхөө газар дээрхи илрэл нь болох тухай тусгасан байдаг.

Мөн тухайн шашинг янз бүрийн зорилго, шалтгаанаар янз бүрийн улс орнуудад дэлгэрүүлдэг бөгөөд тэгэхдээ тухайн улс орны өөрийнх нь онцлогтой холбож улмаар “эрлийз” шашинг үүсгэдэг байна. Түүнээс гадна шашинг дэлгэрүүлэх үед түүний судар, ном, номлолыг тухайн улс орны эх хэлэнд хөрвүүлэх шаардлага гардаг бөгөөд энэ үед орчуулгын том жижиг алдаанаас болж үзэл санааны гажуудал гарах тохиолдол байхыг ч үгүйсгэх аргагүй...